Boek

In Het leven in stukken vertelt Oğuz Atay het verhaal van ingenieur Turgut Özben die op reis gaat om uit te vinden waarom zijn boezemvriend Selim Iğik zelfmoord heeft gepleegd. Zijn zoektocht levert een caleidoscopisch beeld op van het maatschappelijke klimaat in Turkije vanaf de stichting van de Turkse republiek tot aan de jaren zeventig van de vorige eeuw.

Atay trekt alle registers open in zijn meesterwerk: verhalen in verhalen, woordgrappen, gedichten, passages uit een historische politieke catechismus, dagboekfragmenten, toneelteksten en lemmata voor de Encyclopedie der griplozen. In een symfonie van stemmen, gedachtes en dromen wordt de hoofdpersoon geportretteerd.

Tegelijkertijd presenteert de schrijver ons een ironische schets van Turkije, een onderzoek naar de vraag wat een individu maakt tot wie hij is én een kritische maar hartstochtelijke liefdesbetuiging aan de taal. Het leven in stukken veroorzaakte na verschijning in 1972 een schokgolf in Turkije omdat het radicaal brak met het realisme en sociaalrealisme, dat in die tijd in de Turkse literatuur de boventoon voerde. Inmiddels heeft het boek een cultstatus.

Biografie

Oğuz Atay (1934-1977) was een van de grondleggers van de moderne Turkse roman. Zijn gehele leven was hij werkzaam als ingenieur. Zijn eerste roman, Het leven in stukken, wordt beschouwd als een van de grootste Turkse klassiekers.

Meer informatie

Vertaler

Margreet Dorleijn en Hanneke van der Heijden vertaalden, soms samen, werk van onder andere Halid Ziya Uşakligil, Ahmet Hamdi Tanpinar en Orhan Pamuk. In 2008 ontvingen beiden de Vertaalprijs van het Fonds voor de Letteren.

Fragment

Fragment 1

[…]

Uit de Encyclopedie van Merkwaardige Schepselen:

Griploze (Erectus Disconnectus): onbeholpen en schichtig dier. Kan zo groot worden als een volwassen mens en vertoont daar oppervlakkig gezien ook veel gelijkenis mee. Klauwen en vooral nagels zijn echter niet erg sterk. Is niet in staat om in bergachtig gebied steile hellingen te beklimmen, heeft dan geen grip. Daalt hellingen bij voorkeur glijdend af (waarbij vallen vaak voorkomt). Lichaamsbeharing is verwaarloosbaar. De ogen zijn groot maar het zicht is slecht ontwikkeld. Naderend gevaar wordt daardoor vaak te laat onderkend. De mannetjes slaken smartelijke kreetjes als ze alleen gelaten worden. Dezelfde kreetjes gebruiken zij voor het lokken van wijfjes.

[…]

Fragment 2

[…]

Rivieren in het paradijs, die stromen en zingen: Allah Allah.
Onze hoofden in de hete zon, die stomen en zingen: Allah Allah.
Pas laat kwam hij bij deze stoet, maar heus Allah, hij meent het goed,
Zolang hij de moskee aandoet om daar te zingen: Allah Allah.
Dit hier is Gods eigen huis, een deur naar het paradijs incluis,
Is dit een examen dan zakt iedere vrome die zingt: Allah Allah.
In deze stoet gaat ieder te voet, niemand is hier rijk of gegoed,
Voor dromen is geen tijd, bidden is wat je moet en zingen: Allah Allah.

Reacties

Atay excelleert in dolkomische scènes over de gekmakende bureaucratie - Alle Lansu, Trouw