Boek

Te midden van de politieke onrust van het koloniale tijdperk besluit de twaalfjarige Musolinga te spijbelen van school ondanks de instructies van zijn moeder Koso. Terwijl hij langs de oever van de Congo-rivier wandelt, wordt hij opgeslokt door een krokodil. Alleen een nganga-nkisi, een welwillende toverdokter, kan hem redden… Ngando wordt beschouwd als de eerste Congolese roman en biedt een uniek en confronterend portret van Kinshasa in de jaren veertig.
 

Biografie

Paul Lomami Tshibamba (Brazzaville, 1914 – Brussel, 1985) was journalist en schrijver. Hij ging openlijk in tegen de Belgische kolonisatie en stelde onder meer dat België zich onvoldoende voorbereidde om Congo onafhankelijk te maken. Hij werd ervoor opgesloten en gefolterd en vluchtte uiteindelijk naar Frans-Congo. Na de onafhankelijkheid keerde hij terug en bekleedde hij verschillende regeringsposten. Hij publiceerde verhalen en novellen en wordt beschouwd als een van Congo’s belangrijkste klassieke schrijvers.

Vertaler

Manik Sarkar (Groningen, 1973, hij/hem) is literair vertaler van onder andere Philippe Claudel, Laurent Mauvignier, Irène Némirovsky, Hugo Hamilton en Hisham Matar. Ook doceert hij aan de Vertalersvakschool. Naast zijn vertaalwerkzaamheden is hij schrijver en publiceert hij op shortreads.nl eens in de drie weken een kort verhaal gebaseerd op een nieuwsbericht. Zijn eerste roman verschijnt bij Hollands Diep.

Fragment

Wie kent hem niet, die sauriër met de zwemvliespoten, het zware lijf bedekt met schubben zo hard als steen; die reuzenhagedis die even gemakkelijk op het land als onder water leeft – ngando dus, de krokodil, dat kwaadaardige beest dat zich graag laat gebruiken in de strijd van de ene mens tegen de andere, dat zich voor iedereen die van zijn moordzuchtige diensten gebruik wenst te maken beschikbaar stelt als onderwatervehikel...

Vooral magiërs en ndoki maken dankbaar van ngando gebruik. Ze nestelen zich in zijn karkas en laten zich onder water meevoeren naar afgelegen plaatsen waar ze iemand ontvoeren, om zich vervolgens met hun menselijke buit naar het vertrekpunt te laten terugbrengen.

Soms gehoorzaamt ngando aan een hele groep ingewijden: dan vervult hij de gevaarlijke missies zelf, ontvoert hij iemand en brengt hem naar de opdrachtgever.

Deze krokodil met korte bek, die zijn slachtoffers niet aanvalt omdat hij eten zoekt of trek heeft in mensenvlees maar omdat hij een opdracht uitvoert, is de gesel van de rivier. Het slachtoffer in kwestie wordt eerst – op afstand welteverstaan – betoverd met geheime spreuken, die alleen aan magiërs en ndoki bekend zijn. Die betovering komt bij het slachtoffer tot uiting als de onbedwingbare aandrang om in een bepaalde rivier te gaan zwemmen. Zodra hij te water is, komt de bewuste krokodil, die zich tussen de waterplanten schuilhield, pijlsnel dichterbij. Hij slaat het slachtoffer met een krachtige klap van zijn staart buiten westen zodat hij ten val komt, grijpt hem dan beet en brengt hem in allerijl naar een verre oever, waar de opdrachtgever van de ontvoering staat te wachten.

Dat is de rol die ngando in onze rivieren speelt.

Om te zorgen dat ngando volledig trouw blijft, gaan kwaadwillenden in even mysterieuze als geheimzinnige ceremoniën bloedbroederschappen met hem aan, die zo hecht zijn dat zij, wanneer het dier gedood wordt, op hetzelfde moment of kort daarna zelf ook sterven.

Reacties

‘Ongeacht het magische en surreële is het een verhaal dat heel dichtbij aanvoelt, dat gaat over leven en dood, over verlies, en hoe we als mens daarmee omgaan.’ – Sibo Rugwiza Kanobana
‘Een van de eerste literaire kolossen van de Congolese literatuur.’ – David Van Reybrouck