Boek

Hoe een reebok ons leven redde is na het uitermate goed ontvangen Hoe ik de vissen ontmoette het volgende deel van de ontroerende jeugdherinneringen van de Joods-Tsjechische schrijver Ota Pavel. Tegen het decor van de mensonterende jaren veertig ontvouwen zich de opnieuw wonderbaarlijke avonturen en ontsnappingen van vader Popper.  

De eigenzinnige, liefdevolle memoires laten op een buitengewone manier de kracht van literatuur zien, en dat de verbeelding en de wil tot creëren zelfs op de meest duistere momenten van de mensheid een mogelijkheid tot ontsnapping kan bieden.

Biografie

Ota Pavel, geboren als Ota Popper (1930-1973), was een Tsjechische schrijver, journalist en sportverslaggever. Hij wordt geroemd om zijn korte verhalen en autobiografische romans. Zijn carrière als sportverslaggever kwam tot een einde toen bleek dat hij een bipolaire stoornis had. In 1966 moest hij ook stoppen met zijn werk als journalist en werd hij verschillende keren opgenomen in een inrichting. In deze moeilijke periode schreef hij zijn mooiste werken. In 1973 stierf hij aan een hartaanval.

Meer informatie

Vertaler

Edgar de Bruin (1958) heeft Tsjechische taal- en letterkunde gestudeerd en inmiddels meer dan vijftig romans vertaald. Hij is meerdere malen onderscheiden: de Aleida Schot-prijs (2007), de Premia Bohemica Prijs namens Tsjechische Bond van Schrijvers (2008), de Letterenfonds Vertaalprijs (2015) en de Tsjechische Jiří Theiner-prijs (2017). Hij introduceerde schrijvers als Jáchym Topol, Patrik Ouředník, Marek Šindelka en Markéta Pilatová in Nederland en vertaalt werk van klassieke auteurs als Egon Hostovský en Karel Čapek. Naast verhalen, toneel en poëzie heeft hij ook een tiental kinderboeken vertaald. Sinds 2003 is hij de literair agent van een dozijn Tsjechische auteurs en samen met zijn partner Magda de Bruin-Hüblová bestiert hij het literair agentschap Pluh. 

Fragment

De duurste vis van midden-Europa

 

Voor de oorlog koesterde mijn moeder de vurige wens om een keer een reis naar Italië te maken. Niet zozeer om de beelden van Michelangelo te zien of de schilderijen van Leonardo da Vinci, maar om een keer te zwemmen in een warme zee. Moeder kwam namelijk uit het dorpje Dříň in de buurt van Kladno met slechts een armetierig eendenvijvertje dat schuilging onder een dikke, groene laag kroos, en ze had als klein meisje nooit een frisse duik kunnen nemen. En dus vroeg ze elk voorjaar aan vader: ‘En, Leo, lieverd, gaan we dit jaar?’

 

Mijn vader Leo antwoordde gewoonlijk dat we er uitgerekend dit jaar niet genoeg geld voor hadden, en volgens hem, zo probeerde hij haar wijs te maken, was het in Křivoklát aan de Berounka veel leuker. Vader was namelijk druk met heel andere dingen. Voor hem stonden handel en vissen voorop. In beide blonk hij ongelooflijk uit, maar vissen genoot toch zijn voorkeur, wat bijzonder spijtig was voor zowel ons gezin als voor de Zweedse firma Elektrolux, waarvoor hij werkte als handelsreiziger in koelkasten en stofzuigers. Geregeld verdween hij zelfs tijdens een zakenreis en doorgaans kon je hem dan aan de Berounka terugvinden, waar hij samen met zijn beste vriend, de veerman Karel Prošek, met baars als aas, op snoek zat te vissen.

 

Zijn liefde voor vissen bereikte haar hoogtepunt in het besluit om voor ons gezin een vijver inclusief karpers te kopen. We zouden niet alleen onze eigen karpers hebben, maar aan het regelmatig leeghalen van de vijver ook nog eens grof geld verdienen. Moeder stond sceptisch tegenover de hele onderneming en waarschuwde hem dat hij niet thuis was in deze branche. Maar fel protesteren deed ze niet, want vader had de gewoonte om bij dit soort gelegenheden een keel op te zetten, dus vroeg ze ten slotte slechts of we van dat geld niet liever op vakantie naar Italië konden gaan. Vader maakte er geen woorden aan vuil, hij nam genoegen met een afkeurende blik. Hij was er namelijk van overtuigd dat hij meer verstand had van zakendoen dan moeder en al haar christelijke familieleden bij elkaar. In die blik van hem zat de duizendjarige wijsheid van zijn voorouders, maar ook het kale feit dat we van het geld dat de karpers zouden opbrengen zelfs met de complete familie van moeder naar Italië konden. Ik moet hierbij opmerken dat dat juist moeders schrikbeeld was.

 

Zo ging vader op zoek naar een vijver. Zijn beeld daarvan beantwoordde aan zijn diepe, sensibele gemoed. Een vijver omzoomd door overhangende wilgen, met hier en daar een hartvormige plomp met gele kelkbloemen en in het door de zonnestralen beschenen water joekels van karpers. Vader joeg dat beeld na als een bij op zoek naar stuifmeel. Hij doorkruiste een groot deel van het land, maar zo’n vijver werd nergens te koop aangeboden.

 

Pas in Kročehlavy, toen een kennis, dokter Václavík, een uit de kluiten gewassen kerel met een snorretje, naar hem toe kwam. Vader droeg in die tijd om de een of andere reden de titel van inspecteur en de dokter zei tegen hem: ‘Inspecteur, zou u misschien mijn vissen willen kopen?’

 

Een schok trok door vader heen: ‘Wat mag dat dan wel kosten, dokter?’

‘Tienduizend kroon. Ik zal u de bon overleggen zodat u kunt zien hoeveel ik jaren geleden voor de kleine karpers heb betaald. Sindsdien zijn ze natuurlijk flink gegroeid. Zoals u straks zult zien.’

‘Ik geloof u wel, dokter,’ zei vader.

En dokter Václavík: ‘Komt u mee, dan laat ik in ieder geval zien wat voor karpers erin zitten.’

 

En terwijl ze erheen liepen kreeg mijn vader onderweg al het voorgevoel dat dit het was. Het was de vertrouwde intuïtie die hem nog nooit in de steek had gelaten en waardoor hij al van tevoren wist waar hij een koelkast zou verkopen, waar een stofzuiger en waar het geen zin had om aan te bellen of te kloppen. Net zoals hij al van verre een prima handeltje rook, zo zag hij nu zijn uitverkoren vijver met daarin de vette karpers voor zich.